Τρίτη 13 Αυγούστου 2013

Stop στη διάθεση τυριού χωρίς πιστοποίηση



Η δημοσιοποίηση κρούσματος μελιταίου πυρετού στη Μήλο αλλάζει τα δεδομένα στην διάθεση τυριών που δεν παράγονται σε πιστοποιημένα τυροκομεία – Κρούουν τον κώδωνα κινδύνου στους παραγωγούς της ορεινής Νάξου ζητώντας καλύτερα μέτρα προστασίας και αυστηρότερους όρους υγιεινής


Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μεγαλώσει με γαλακτοκομικά προϊόντα και κυρίως τυρί το οποίο είτε ήταν οικογενειακής παραγωγής είτε αγορά μέσω κτηνοτρόφων και βοσκών που τυροκομούσαν οι ίδιοι. Οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού οι οποίοι έχουν πατήσει τα – άντα ήτοι αυτά είναι τα πρώτα ή τα δεύτερα έχουν αυτή την εμπειρία και η αλήθεια είναι ότι όλοι έχουμε απολαύσει ξυνότυρο ή μυζήθρα από τα χέρια της γιαγιάς ή ξύγαλο από ντόπιους παραγωγούς και μάλιστα της ώρας… Όμως, οι καιροί αλλάζουν. Οι έλεγχοι πλέον είναι πιο αυστηροί και σιγά σιγά η παραδοσιακή μορφή τυροκομικής εξαφανίζεται. Ίσως γιατί όλοι θέλουμε να υπάρχει ένας ποιοτικός έλεγχος σ’ αυτό που καταναλώνουμε. Ίσως γιατί θεωρούμε ότι τα πιστοποιημένα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι ανώτερα, πιο θρεπτικά και κυρίως λιγότερο επικίνδυνα για την υγεία μας.

Απόσπασμα
Όμως, η εικόνα της γιαγιάς και του παππού που γυρίζουν στη πόλη κρατώντας σε μία σακούλα ένα ξυνοτύρι ή μία μυζήθρα είναι πάντα αυτή που παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή μας. Είναι όμως σωστό; Πριν από μερικές ημέρες δημοσιοποιήθηκε η είδηση ότι κάτοικος της Μήλου βρέθηκε θετικός σε κρούσμα μελιταίου πυρετού. Και αμέσως δόθηκε εντολή από την Κτηνιατρική υπηρεσία Σύρου ώστε να απαγορευτεί η διάθεση όλων των τυριών που δεν παράγονται από πιστοποιημένα τυροκομεία για λόγους προστασίας του καταναλωτή. Μία απαγόρευση που εδώ και χρόνια βρίσκονταν σε υπνώσει αλλά …ξύπνησε από τη στιγμή που υπάρχει επιβεβαιωμένο κρούσμα  βρουκέλλωσης (μελιταίος πυρετός) και το οποίο όμως δεν μεταδίδεται μόνο μέσω της κατανάλωσης γαλακτοκομικού προϊόντος. Οι περισσότεροι κτηνίατροι λόγω της επαφής που έχουν σε καθημερινή βάση με ζώα είναι εκτεθειμένοι σε αυτού του είδους τις ασθένειες ενώ δεν μιλάμε μόνο για Βρουκέλλωση αλλά και για άλλες μορφές όπως ο σταφυλόκοκκος. Και η μυζήθρα Μήλου βρέθηκε στο απόσπασμα. Η εύκολη λύση όπως αναφέρουν αυτοί που γνωρίζουν. Στην ίδια κατηγορία βρέθηκαν και δεκάδες άλλα παραδοσιακά τυριά του Νομού, τα οποία ως επί τω πλείστον παράγονται από μικρούς παραγωγούς σε δικά τους «αυτοσχέδια» τυροκομεία, με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή χωρίς παστερίωση. Και εδώ ίσως να είναι ένα από τα προβλήματα: η χρήση απαστερίωτου γάλακτος τα κάνει μεν ασύγκριτα πιο νόστιμα (επειδή παραμένουν εν ζωή όλοι οι μικροοργανισμοί που αναλαμβάνουν την ωρίμανση του τυριού μετά το πήξιμο), όμως επιτρέπετε η μετάδοση ζωοανθρωπονόσων και υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή των καταναλωτών.

Αντίδραση
Η αντίδραση από την Κτηνιατρική υπηρεσία ήταν άμεση καθώς μπορεί το συμβάν να δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα, όμως η αλήθεια είναι ότι μέσω εσωτερικής πληροφόρησης όλοι το γνώριζαν από τις αρχές Ιουλίου όταν και έλαβε χώρα. Μάλιστα οι εκτεταμένοι αιματολογικοί έλεγχοι που έγιναν σε κτηνοτρόφους όλων των νησιών στις Κυκλάδες ήταν αρνητικοί καθώς δεν βρέθηκαν θετικά δείγματα, όμως τα περισσότερα τυριά έχουν αποσυρθεί κυρίως από τα καταστήματα μαζικής εστίασης ούτε διατίθενται από τα καταστήματα πώλησης παραδοσιακών γαλακτοκομικών τυριών. Και εδώ η ευθύνη του καταναλωτή είναι μεγάλη. Καλή η παράδοση αλλά η σωστή κίνηση είναι να αγοράζει πιστοποιημένα προϊόντα που έχουν ελεγχθεί και έχουν όλα τα απαραίτητα έγγραφα (ποιος το κατασκεύασε, ημερομηνία λήξης κ.α.). Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι απαγορεύεται να αγοράσει κανείς από τη στάνη ενός κτηνοτρόφου που γνωρίζει. Ούτε και ο κτηνοτρόφος απαγορεύεται να πωλήσει. Δεν μπορεί όμως χωρίς να έχει τις απαραίτητες πιστοποιήσεις να τα μεταφέρει σε καταστήματα και να τα δώσει προς εμπόριο. Εδώ ισχύουν οι απαγορεύσεις. Επίσης, το ίδιο ισχύει και για τις λαϊκές αγορές όπου δυστυχώς οι συνθήκες συντήρησης των γαλακτοκομικών προϊόντων δεν είναι οι ιδανικές. Αλλά είπαμε. Ο καθένας αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες και το κράτος που έχει και τη μεγαλύτερη ευθύνη μερικές φορές δεν είναι σε θέση να φέρουν εις πέρας την αποστολής τους.

Υποστελέχωση
Οι υπηρεσίες γιατί πολύ απλά είναι υποστελεχωμένες και εφαρμόζουν το Νόμο μόνο εάν υπάρχει καταγγελία. Το δε κράτος; Μέσα από έναν λαβύρινθο γραφειοκρατικών διατάξεων και με πολύ υψηλό κόστος ουσιαστικά ωθεί τους κτηνοτρόφους να μην ακολουθήσουν τον εκσυγχρονισμό και την ανταγωνισμό με τις μεγάλες τυροκομικές μονάδες. Σε μία εποχή όπου όλοι ζητούμε μέσω της αγοράς τοπικά προϊόντα από μικρές μονάδες όπου το βάρος πέφτει στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα λόγω κατανάλωσης, το κράτος «αρνείται» να δώσει χείρα βοηθείας στους παραδοσιακούς κτηνοτρόφους και ουσιαστικά τους ωθεί στην παραίτηση και το …λουκέτο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του Μελιταίου πυρετού ουσιαστικά έχει περάσει στα χέρια των ίδιων των κτηνοτρόφων οι οποίοι επιβαρύνονται από το σχετικό κόστος καλώντας ιδιώτες κτηνιάτρους ώστε να προβούν σε αιμοληψίες και αναλύσεις. Μάλιστα, όπως αναφέρεται σε ανακοινώσεις κτηνιατρικών υπηρεσιών (βλ Κρήτης) «όσες κτηνοτροφικές μονάδες μάλιστα δεν ελεγχθούν μέχρι τον Οκτώβριο, δεν θα μπορούν να δίνουν γάλα στους τυροκόμους» και υπάρχει και ο κίνδυνος έκδοσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση οδηγίας για μη κατανάλωση ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων (!!!)

Προσοχή
Τι συμβαίνει στη Νάξο; Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινής» έχουν κατατεθεί μηνύσεις (σ.σ. τον περασμένο Μάιο) εναντίον επαγγελματιών που διέθεταν τυριά από μη πιστοποιημένες μονάδες. Παράλληλα με έγγραφο που απέστειλε σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η Κτηνιατρική Υπηρεσία Νάξου υπενθύμισε ότι επιτρέπεται μόνο η διάθεση προϊόντων που φέρουν τις προβλεπόμενες ενδείξεις, χαρακτηρίζοντας «από μη ασφαλές έως επικίνδυνο» κάθε άλλο προϊόν. Και αυτό είναι ένα πρόβλημα καθώς μιλάμε για τουλάχιστον 170 κτηνοτρόφους κυρίως της ορεινής Νάξου, οι οποίοι κατασκευάζουν τυρί με τον παραδοσιακό τρόπο, το οποίο μέχρι πρότινος διέθεταν σε ειδική λαϊκή αγορά ή στα καταστήματα που πωλούν παραδοσιακά τυριά. Τώρα, αυτό διοχετεύεται ως επί τω πλείστον σε ένα από τα τρία πιστοποιημένα τυροκομεία που λειτουργούν στο νησί και παράγουν τυρί με παστερίωση και μάλιστα ένα από τα καλύτερα στον κόσμο (βλ Γραβιέρα Νάξου) που έχει και πιστοποίηση ΠΟΠ. Επίσης γίνεται αναφορά και στην αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ Νάξου, ο οποίος μέσω της ανακοίνωσής του τόνισε ότι η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στη Νάξο είναι μέρος του νησιώτικου πολιτισμού. Και σημειώνεται ότι η Κτηνιατρική Υπηρεσία θα μπορούσε να προχωρήσει σε ελέγχους του ζωικού κεφαλαίου, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο μετάδοσης μελιταίου πυρετού μέσω του γάλακτος.

Μέτρα
Αυτό πάντως που είναι σίγουρο και ουσιαστικά συνιστά η Κτηνιατρική υπηρεσία της Νάξου είναι ότι οι κτηνοτρόφοι θα πρέπει να αυξήσουν τα μέτρα προστασίας όσον αφορά παραγωγή τυριού στα παραδοσιακά τυροκομεία. Ζητάει ουσιαστικά να υπάρχει άφθονο νερό ώστε να καθαρίζονται όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των προϊόντων προσεκτικά και κυρίως να υπάρχει ρεύμα (δηλαδή ψυγείο) για την συντήρησή τους αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Το ευχάριστο είναι ότι δεν υπάρχουν συμπτώματα κάποιας ασθένειας που να προέρχεται από την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και αυτό είναι πολύ θετικό. Αυτό που συνέβη στη Μήλο θεωρείται ένα μεμονωμένο γεγονός και με την βασική προϋπόθεση ότι άμεσα στοχοποιείται με χαρακτηριστική ευκολία το τυρί. Ίσως γιατί εικόνες όπως των γιαγιάδων που κυκλοφορούν στο δρόμο με ένα σακουλάκι με τυρί ή των εμπόρων στις λαϊκές αγορές να είναι πάντα στο μυαλό μας. και δεν είναι πάντα ευχάριστες… 
NIKOΔΗΜΟΣ ΛΙΑΝΟΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου